Vize İşlemleri
Türkiye
Değerli ziyaretçimiz, Türkiye İnsani İkamet İzni sayfamıza hoş geldiniz. İkamet izinleri, çeşitli ihtiyaçlara göre bazı gerekli türlere ayrılmıştır. Aşağıdaki yazımızda esas olarak bu türler içerisinden insani ikamet iznini inceleyeceğiz. Söz konusu başlık ile ilgili olarak; insani ikamet izni kimlere verilmektedir, insani ikamet izni nasıl alınır, insani ikamet izni için gerekli belgeler nelerdir ve insani ikamet izni için nereye başvuru yapılmalıdır sorularını cevaplayacağız. Ek olarak süreç nasıl işlemektedir ve ne kadar sürmektedir, insani ikamet izni konusunda dikkat edilmesi gerekenler nelerdir gibi soruları da cevaplayacak ve diğer farklı ve önemli ayrıntılara değineceğiz. Bu sebeplerle, özellikle insani ikamet izni başvurusu yapacak kişilerin yazımızı dikkatlice okumasını tavsiye ediyoruz.
Yabancı uyruklu kişilerin ikamet etmesi ile ilgili olarak Türkiye Cumhuriyeti’nin kendi kanuni düzenlemeleri olduğu gibi, aynı zamanda bu konuda Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalar da bulunmakta. Yabancı uyruklu kişilerin oturma izinleri ile ilgili olarak baz alınan temel kanun “Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu”dur. Aşağıdaki yazıda insani ikamet iznini, 6458 sayılı bu kanun hükümlerince ve ek olarak uygulamada yaşanan problemlere göre inceleyeceğiz.
Yazının asıl konusu, Türkiye insani ikamet izni ile ilgili önemli ayrıntılardan oluşmaktadır. Bununla birlikte web sitemizde detaylı bilgi bulabileceğiniz diğer Türkiye ikamet türlerinin adlarından da bahsetmek gerekirse bunları şu şekilde sıralayabiliriz:
İnsani nedenler sebebeiyle bir şekilde Türkiye Cumhuriyeti'nde kalması gerekli görülmüş kişilere verilen oturma izninin türüne “insani ikamet izni” denilmektedir. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu madde 46 ve bunun devamındaki düzenlemesinde insani ikamet izni konusuna ilişkin temel şartlar ve kurallar yer almaktadır. İnsani ikamet izni, kanundaki bu maddede yer alan özel şartların altında ve özel durumlarda verilen bir oturma izni türüdür.
Söz konusu haller şu şekilde sıralanabilir:
Bu saymış olduğumuz haller, söz konusu kanunda yer alan teknik ifadelerdir ve ası sonuçlar uygulamada görülür. Esasen bu şartların her biri, uygulamada yer alan birçok durumun genel tabirleri niteliğindedir. Dolayısıyla Türkiye insani ikamet izni ile ilgili bir başvuru yapmadan önce gerekli şartların sağlanıp sağlanmadığının denetlenmesi ile eksiklerin tamamlanması adına bu konuda tecrübe sahibi bir göç uzmanından yardım alınmalıdır.
Mültecilik kavramı, hukuken teknik karşılığı olan bir kavramdır. Bununla birlikte medyada kullanıldığı anlamdan farklı anlamlar taşımaktadır. Türkiye Cumhuriyeti, “Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Cenevre Sözleşmesi”nin tarafkarından biridir ve bu sözleşme içerisine koyduğu çekince ile sadece Avrupa’dan gelen yabancı uyruklu kişilere mülteci sıfatı vermektedir. Bu durumun haricinde gelen yabancı uyruklu kişilerin hukuki korunma statüleri birbirinden farklıdır.
İnsani ikamet izni ise mültecilik kavramından tamamen farklı bir olgudur. Türkiye insani ikamet izni, yukarıda saymış olduğumuz hallerde bazı şartları taşıyan yabancı uyruklu kişilere verilen bir oturma izni imkanıdır. Belirli süreler ile sınırlandırılmış durumdadır ve bazı hallerin sona ermesiyle birlikte bu iznin iptali de söz konusu olabilmektedir. Yazının devamında bu konunun ayrıntılarına değineceğiz.
Türkiye insani ikamet izni, yukarıda saymış olduğumuz özel durumlarla muhatap olan yabancı uyruklu kişilere verilir. Yani bu iznin verilebildiği kişiler sınırlı bir sayı ile belirlenmiş değildir. Fakat insani ikamet izni alamayacak olan bazı kişilerden bahsetmek de mümkündür. Buna göre yukarıda saymış olduğumuz diğer oturma izni türlerinden herhangi birini (kısa dönem, uzun dönem, aile, öğrenci, insan ticareti mağduru) alma imkanı bulunan yabancı uyruklu kişilere Türkiye insani ikamet izni verilemez. Çünkü söz konusu bu izin istisnai nitelikte bir ikamet izni türüdür.
Örneğin yabancı uyruklu bir kişinin, öğrenci ikameti izni alma imkanı bulunuyorsa, insani ikamet izni için başvuru yapması durumunda bu başvuru reddedilecektir. Bu konunun ayrıntılarına da aşağıda değineceğiz. Bunun haricinde ise, yazıda belirttiğimiz şartları taşıyan herkese Türkiye insani ikamet izni verilebilmektedir.
Yabancılar ve Uluslararası Koruma Koruma Kanunu'nda 46 numaralı maddedin hükmünde açıkça belirtilmiştir ki, Türkiye insani ikamet izninin şartları diğer ikamet izinlerinin şartlarından farklıdır. Yani Türkiye insani ikamet izni alınırken diğer oturum izinlerindeki şartlar aranmamaktadır. Belirtmiş olduğumuz üzere insani ikamet izni, diğer oturum türlerinden, istisnai nitelikte olması açısından farklı bir takım özelliklere sahiptir.
Türkiye insani ikamet izin şartlarını şu şekilde sıralamak mümkündür:
Bu saydığımız şartların sorunsuz bir biçimde gerçekleşmesi durumunda başvuru sahibi yabancı uyruklu kişi, insani oturum iznini ikamet tezkeresi ile elde edecektir.
Yukarıda saymış olduğumuz insani ikamet izni verilebilecek durumlarda, şartların uygun olması halinde dosyanın hazırlanmaya başlanması gerekmektedir. Türkiye insani ikamet izni için gerekli evraklar da hangi nedene dayanarak insani ikamet izin talebinde bulunulduğuna bağlı olarak değişmektedir. Örneğin, yabancı uyruklu çocuğun yüksek yararının sağlanabileceği bir durumun tespitine yönelik evraklar ile olağandışı durumlar karşısında, söz konusu duruma ilişkin evraklar değişiklik göstermektedir. Yukarıda saymış olduğumuz tüm durumlara göre değişecek, bununla birlikte tespitin yapılması için olumlu evraklar edinilmesi gerekir.
Bu noktada, ilin Göç İdaresinin uygulamada ne şekilde evraklara olumlu yanıt verdiği ile ilgili olarak, işleyişi bilen bir göç uzmanının desteğini almak önem taşımaktadır. Bununla birlikte, Türkiye insani ikamet izni başvurusunda bulunacak olan kişinin en azından kimliğini tespit etmeye yarayacak olan, resmi kurum ya da kuruluşlardan alınmış bir kimlik kartı ya da kimlik kartı yerine geçebilecek farklı bir belgeye sahip olması aranır. Türkiye insani ikamet izni başvurularında eski pasaport da kabul görebilmektedir. Bununla birlikte uygulama esnasında insani ikamet izni başvuru formu ismindeki bir formu doldurmak da gereklidir. Bu formun doğru ve eksiksiz doldurulması konusunda Euroasia uzmanları size destek verecektir.
Bu konuyu düzenleyen kanundaki 46. madde açık bir şekilde, insani ikamet iznini valilik makamlarının vereceğini belirtmiştir. Aynı kanunun 22. maddesinde oturma izni almak için valilikler bünyesinde çalışmakta olan İl Göç İdaresi Müdürlüklerine başvuru yapılabilecek durumlar arasında Türkiye insani ikamet izni de yer almaktadır. Buna göre insani ikamet izni başvurusu yapmak isteyen birisi, direkt olarak kendisi ya da avukatı aracılığı ile valilikler kapsamında faaliyet göstermekte olan il göç idaresi müdürlüklerine ilgili başvuruyu yapabilir. Fakat insani ikamet izni başvurusu uzun ve karmaşık bir süreçtir. Bu yüzden başvurunuzun kabul edilebilmesi ve olumsuz sonuçlanmaması adına mutlaka uzman desteği almanızı öneririz.
Türkiye insani ikamet izni, yukarıda belirttiğimiz üzere istisnai nitelikte bir oturma izni türüdür. Prosedrü ve şartları bakımından diğer oturum izni türlerinden farklıdır. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (YUKK) 46 numaralı madde hükmüne göre valiliğe bağlı İl Göç İdaresi kurumunun, insani ikamet izni verebilmesi için önce İçişleri Bakanlığı makamı buna onay vermelidir. Yani görüldüğü gibi Türkiye insani ikamet izni, başvuru şartları ve onay mercileri normalden biraz farklı olan bir oturum türüdür.
Türkiye insani ikamet izni başvurusu, bazı hallerde reddedilmektedir. Bu durumların en başında Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (YUKK) 46 numaralı maddesinde yer alan ve yukarıda belirttiğimiz hallerin gerçekleşmemiş olması durumu gelmektedir. Yani başvuru sahibi yabancı uyruklu kişinin, insani ikamet izni verilebilecek olan sınırlı şartları sağlayamaması diyebiliriz. Gerekli durumlar haricinde bir durum içerisinde yapılan başvurular reddedilmektedir.
Bunun haricinde, yabancı uyruklu kişinin yukarıda saymış olduğumuz diğer oturma izin türlerinden birisini alabiliyor durumda olması halinde, yine Türkiye insani ikamet izni başvurusu reddedilmektedir Çünkü insani ikamet adlı izin türü istisnai niteliktedir ve farklı diğer ikamet türleri alınabiliyor durumdayken verilemez. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu 46. maddede yer almakta olan şartlar sağlanmış olsa dahi öncelik diğer oturma izni türlerindedir.
Herhangi bir ikamet izin sahibi olan yabancı uyruklu kişilerin ikamet izin süresi dolduğu zaman uzatma başvurusu yapmazlarsa ve ikamet etmeye devam ederlerse ikamet izin ihlali söz konusu olur ve bu durumda kişi belirli bir miktarda para cezasına çarptırılır. Yasa olarak bu ceza ödenmeden önce yeni bir oturum izni verilmez ya da süre uzatılmaz. Yani oturum izni ihlali söz konusu olduğunda para cezası tahakkuk etmektedir ve bu cezayı ödemeden önce yapılan başvurular reddedilir. Fakat insani ikamet izni bu kuralın bir istisnasıdır. Türkiye insani ikamet izni başvurusu yapıldığında oturma iznini ihlal dolayısıyla ödenmemiş olan bir harç var mı diye bakılmamaktadır.
Yine önemli noktalardan birisi de şudur: Türkiye insani ikameti alma şartları taşıyor olmak, idare tarafından başvurunun kesinlikle olumlu sonuçlandırılacağı anlamına gelmez. Bu konuda başvuruyu olumlu ya da olumsuz sonuçlandırma yetkisi tamamen ilin Göç İdaresindeki idarecilerdedir. Fakat şartları yerine getiriyor olmasına rağmen, verilmesi gerektiği halde izin verilmediği durumlarda gerekli prosedürü başlatarak işlem yapmaktayız. Uygulama noktasında il göç idarelerinin bu tür başvuruları kabul etmediği, dilekçeleri dahi almadıkları örnekler görülmüştür. Bu anlamda başvurunuzu bir uzman aracılığıyla yapmanızı öneririz. Dilekçeyi kabul etmemek Türk Ceza Kanunu 121 gereğince suçtur. Türk Ceza Kanunu 121. maddede şu ifadeler yer almaktadır: "Kişinin belli bir hakkı kullanmak için yetkili kamu makamlarına verdiği dilekçenin hukuki bir neden olmaksızın kabul edilmemesi halinde, fail hakkında altı aya kadar hapis cezasına hükmolunur."
Türkiye insani ikamet izni başvurusu reddedildiğinde, insani ikamet izninin reddedildiği idarenin vermiş olduğu bu ret kararına karşı yetkili ve görevli idare mahkemesinde iptal davası açılmaktadır. Hatalı ya da ihmalli işlemler ile bu şekilde bir olumsuzluğa sebep olmamak ve süreci gereksiz uzatmamak adına sürecin deneyim sahibi bir göç uzmanı eşliğinde takip edilmesini önermekteyiz.
Türkiye insani ikamet izni belirli bir sürenin sınırlaması dahilinde verilebilmektedir. Buna göre insani ikamet izni her seferinde en fazla bir (1) senelik süreler için verilebilir. Aynı şekilde birer senelik süreler için uzatılabilmektedir. İkamet izni uzatma işlemleri de valiliklere bağlı ilin Göç İdaresi Müdürlükleri tarafınca gerçekleştirilebilir. Yapılan kanuni düzenlemelerde bu bir (1) yıllık süre tavan, diğer anlamıyla üst sınır olarak yer almıştır. Buna bağlı olarak Türkiye insani ikamet izninin bir (1) yılı aşacak şekilde verilmesi mümkün değildir. Yukarıda belirttiğimiz üzere, izin süre dolarsa, belirli bir prosedüre göre uzatılabilmektedir. Ayrıca yine kanundaki düzenlemelere göre kendisine Türkiye insani ikamet izni verilmiş olan yabancı uyruklu kişiler, bu iznin verilmesinin ardından yirmi (20) günlük süre içerisinde Türkiye “adres kayıt sistemi” denen sisteme kayıt yaptırmak zorundadır. Bu kanunlarda belirtilen bir zorunluluktur.
Oturma izni uzatılmasında valilikler yetki sahibidir. Tüm bu işlemler valiliklere bağlı ilin Göç İdaresi Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilir. Oturum tezkeresi süresinin dolmasına altmış (60) gün kalması ile sürenin son günü arasında kalmış zaman dilimi içerisinde, ilgili uzatma başvurusunda bulunmak mümkündür. Türkiye insani ikamet iznini uzatmak için başvuru yapan yabancı uyruklu kişilere, bu başvurularına dair herhangi bir harca tabi olmayan bir evrak verilir. Yapmış olduğu oturma izni uzatma başvurusu sonuçlanıncaya dek bu yabancı uyruklu kişi elindeki bu evrak ile Türkiye’de ikamet etmeye devam etmektedir.
Oturma izni uzatıldığında, uzatılan süre önceki oturma izninin bittiği tarihten itibaren başlayacak şekilde hesaplanmaktadır. Yani başvuru tarihinin erken bir tarih olması, önceki ikamet hakkının kalan süresini yok etmez. Türkiye insani ikamet izninin uzatılmasına dair verilen kararların İçişleri Bakanlığı tarafınca onaylanması da şarttır.
YUKK (Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu) 47 numaralı madde hükmü uyarınca Türkiye insani ikamet izninin iptali ya da sürenin uzatılmaması da mümkündür. Yukarıda sayılmış olan, izin verilen haller kısmında belirttiğimiz durum ve şartların sona ermesi halinde İl Göç İdaresi kendi incelemesini yaparak bu durumu tespit eder ve buna bağlı olarak insani ikamet iznini iptal edebilir. Ek olarak, uzatma başvurusu sırasında ilin Göç İdaresi, geçerli sebelerin devam edip etmediğini kontrol eder ve eğer oturum izni verilmesini gerektirmeyecek bir durumla karşılaşır ise bunu İçişleri Bakanlığı'na bildirir. Buna bağlı olarak oturma izni uzatılmamış olur.
İkamet tezkeresinin iptaline ya da uzatılmamasına ilişkin kararlar, ilin Göç İdaresi Müdürlüğü tarafıca ilgili yabancı uyruklu kişiye izin süresinin bitiminden en geç onbeş (15) gün öncesine dek bildirilmek zorundadır. Türkiye insani ikamet izni iptal edilen ya da sürenin uzatılmasına ilişkin başvurusu reddedilen yabancı uyruklu kişi Türkiye’yi terk etmek üzere bir davet alır. Bu yabancı kişinin Türkiye’yi terketmemesi durumunda ise zorla sınır dışı edilmesi söz konusu olmaktadır. Yani sınır dışı (deport) süreci başlar. Sınır dışı (deport) süreci ile ilgili daha geniş bilgiler edinmek için Deport İşlemi başlıklı yazımızı da inceleyebilirsiniz.
İptal ya da uzatmama kararına karşı itiraz noktasına geldiğimizde ise, son olarak belirtmemiz gerekmekte ki, Türkiye insani ikamet izni iptal edilen ya da uzatma talebi reddedilen yabancı uyruklu kişilerin idari yargıda iptal davası açabilme hakları vardır. Nitekim tüm bunlar birer idari kararlardır ve idarenin her türlü eylem ya da işlemine karşı idari yargıda hak arama süreci başlatabilmek mümkündür. Bu işleme karşı idare altmış (60) gün içinde red cevabı verir ya da hiç cevap vermez ise o zaman dava açılır. İdari yargıda dava açabilme süresi de kararın tebliğinden başlamak üzere altmış (60) gündür. İlgili idareye itiraz gerçekleştiği zaman bu altmış (60) günlük dava açma süresi durmaktadır. Konuyla ilgili tekrar bir hatırlatma yapmak isteriz ki iptal ya da uzatma talebinin reddedilmesi gibi durumlarla karşılaşmamak için tecrübeli bir göç uzmanının yardımı ile hareket etmek büyük önem taşır.
Türkiye İnsani ikamet izni alabilmek için belirli bir miktarda harç ödemek gerekmektedir. Türkiye insani ikamet izni ile ilgili harçlar 492 numaralı Harçlar Kanunu hükümleri etrafında sürekli bir şekilde güncellenerek belirlenmektedir. Bu kuralların çerçevesinde oturma izni ile ilgili olarak tahsil edilecek olan harç ise maktu harçtır. Yani yapılan başvurunun somut özelliklerine göre değişmemektedir. Her zaman belirli bir tutarda olmaktadır. Bunlar da genellikle çok da yüksek olmayan miktarlardır. Bu miktarlar, ilgili Harçlar Kanununun ekinde yer alan tarifenin çerçevesinde belirlenir. Eğer Türkiye insani ikamet izni alacak olan yabancı uyruklu kişi, reşit olmayan (18 yaşından küçük) bir yabancı ise bu konuda belirlenen miktardaki harcın yarısı tutarında harç öder.
Aşağıda da değineceğimiz gibi, oturma izni süresinin ihlal edilmesi halinde doğan para cezası yabancı uyruklu kişi tarafından ödenmelidir ancak Türkiye insani ikamet izni başvurusunda bu para cezasının ödenmemiş olması, yapılan başvurunun reddedilmesi adına yeterli bir neden değildir. Bunun yanında, oturma izni için harç ödemekten muaf tutulmakta olan bazı kişiler söz konusudur. Buna göre;
Yukarıda ayrıntılı bir şekilde değinmeye çalıştığımız gibi yabancı uyruklu bir kişi için çoğu zaman oturma izni hayati bir önem taşımaktadır. Hele ki Türkiye insani ikamet izninde insani nedenler söz konusu olduğundan dolayı sürecin çok dikkatli ve titizlik ile sürdürülmesi şarttır. Aksi bir durumda gereksiz yere zaman ve para kaybı doğabileceği gibi bununla birlikte daha ciddi sonuçlar da (sınır dışı / deport gibi) doğabilir. Yazımızda anlatmaya çalıştığımız üzere bu süreç kendi içerisinde karışık ve zorlu bir takım hukuk prosedürlerinin gerçekleştirilmesi ile tamamlanmaktadır.
Tüm bu nedenlerle söz konusu idarenin nasıl çalıştığını bilen, başvuru uygulamasındaki sorunları tanıyan ve bu sorunlara karşı ne şekilde hareket etmesi gerektiğini bilen, sürekli değişmekte olan hukuk kurallarını takip eden deneyimli bir yabancılar uzmanının hukuki yardımının alınması, Türkiye insani ikamet izni başvuru sürecinde büyük bir avantaj sağlayacaktır.
Değerli ziyaretçimiz, Türkiye insani ikamet, kısa dönem ikamet, süresiz ikamet, aile ve öğrenci oturma izinleri, çalışma izni, Türk vatandaşlığı ve sınır dışı (deport) işlemleriniz için bize 0212 706 84 17 numaralı telefonumuzdan ulaşabilir, uzmanlarımızdan destek alabilirsiniz.
Uzman danışmanlarımız sizlere en iyi hizmeti ve cevabı verecektir.